Ryczałt czy skala – która forma opodatkowania będzie korzystniejsza w 2026 roku?

Wybór między ryczałtem a skalą podatkową w 2026 roku nie będzie już tylko prostą decyzją „niski podatek = ryczałt”. Nadchodzące zmiany w przepisach i nowe zasady naliczania składek zdrowotnych znacząco zmieniają rachunek korzyści. To szczególnie ważne dla osób świadczących usługi na rzecz podmiotów powiązanych, firm i mikroprzedsiębiorców. O czym warto wiedzieć?

Ryczałt vs. skala – przypomnienie podstaw

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to forma opodatkowania, w której podatek płaci się od przychodu według jednej ze stawek przypisanych do danego rodzaju działalności. Nie ma tutaj możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu. Dla wielu osób jest to jednak preferowana forma z uwagi na stosunkowo niskie stawki opodatkowania – w niektórych branżach jest to nawet 12% lub 8,5%. Skala podatkowa (zasady ogólne) opiera się natomiast na opodatkowaniu dochodu dwustopniową skalą. W praktyce obecnie jest to 12% poniżej 120 tys. zł i 32% powyżej tego progu. Wybór, która forma jest korzystniejsza, zależy głównie od struktury kosztów w firmie, profilu klientów, wysokości przychodów i dodatkowych obciążeń (zwłaszcza składki zdrowotnej).

Najważniejsze zmiany planowane na 2026 rok. Co już wiemy?

W projektach nowelizacji podatkowych na 2026 rok pojawia się kilka kluczowych zmian. Dotyczą one m.in. właśnie ryczałtu. Jedną z najważniejszych jest wprowadzenie reguły, że usługi świadczone na rzecz podmiotów powiązanych (np. własna spółka, firma małżonka) będą objęte ryczałtem 17% – niezależnie od stawki przypisanej do danego rodzaju usługi. Ma to na celu ograniczyć wykorzystanie ryczałtu do optymalizacji podatkowej.

Do tego dochodzą też zmiany w mechanice składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Firmy będą objęte różnymi stawkami zależnie od przychodu, a u ryczałtowców pojawią się dodatkowe ograniczenia odliczeń. Projekt przewiduje m.in. progi oparte o przeciętne wynagrodzenie z czwartego kwartału 2025 r. i procentowe mnożniki z różnymi poziomami dla przychodów 0–60 tys. zł, 60–300 tys. zł i ponad 300 tys. zł. Pojawiły się także propozycje o podniesieniu niektórych progów podatkowych, np. zwiększenie limitu zwolnienia podmiotowego VAT z 200 tys. zł do 240 tys. zł. Co ważne, część zmian ma jeszcze status projektu – warto śledzić publikacje i komunikaty Ministerstwa Finansów przed podjęciem ostatecznej decyzji.

Jak te zmiany wpływają na ryczałtowców?

Planowane nowelizacje najbardziej dotkną osoby świadczące usługi dla podmiotów powiązanych. Mogą one stracić możliwość korzystania z niższej stawki ryczałtowej. Zmienią się też progi i wysokość składki, przy czym tylko jej część będzie mogła obniżyć podstawę opodatkowania. Ryczałt dalej nie będzie pozwalać na odliczanie kosztów – firmy z wysokimi kosztami mogą zatem odczuć szczególnie negatywne skutki. Skala podatkowa pozostaje natomiast elastyczną opcją dla podatników z wysokimi kosztami. Obecnie nie zapowiedziano żadnych zmian dotyczących progów i wysokości podatku.

Ryczałt czy skala – co wybrać w 2026 roku?

Jak dotąd ryczałt był często najbardziej opłacalną opcją, zwłaszcza w branżach objętych niższymi stawkami i dla firm ze stosunkowo niewielkimi kosztami. Jak będzie to wyglądać po wejściu nowych przepisów? Wiele wskazuje na to, że nadal będzie to dobry wybór, jeśli firma ma niskie koszty własne, a większość klientów to zewnętrzne, niepowiązane podmioty. Ryczałt stanie się jednak znacznie mniej atrakcyjny, jeśli za znaczną część przychodów odpowiadają usługi dla podmiotów powiązanych lub przy wysokich kosztach. Należy też zapoznać się z nowymi wyliczeniami składki zdrowotnej, które będą się różnić zależnie od przedziału przychodów. W razie wątpliwości warto skontaktować się z profesjonalnym biurem księgowym.